Implanty dentystyczne od dawna plasują się jako najbardziej atrakcyjna forma uzupełnienia brakujących zębów. Zapewniają wygodę, funkcję i dobry wygląd, poprawiając tym samym jakość życia. Implanty są bardzo trwałe i zachowują się niczym naturalne zęby. W ostatnich latach ich popularność znacząco wzrosła, pociągając za sobą rozwój technologiczny tej dziedziny. Najwcześniej stosowaną i nadal najbardziej popularną opcją są implanty metalowe, jednak coraz częściej dentyści oraz pacjenci sięgają po implanty bez metalu. Znane są one jako implanty ceramiczne lub implanty cyrkonowe. A więc, czym one są?

Implanty ceramiczne SDS - niezwylke estetyczne i immunologicznie obojętne

Implanty dentystyczne – podstawowa wiedza i terminologia

Implanty używane w stomatologii zastępują korzeń zęba. Z wyglądu przypominają śrubę. Implant umieszczany jest w kości w miejscu, w którym znajdował się ząb. Kość obrasta powierzchnię implantu, stabilizując jego pozycję. Implanty mają różne długości, kształty i rodzaje gwintów. Mogą być też wykonane z różnych materiałów. Najczęściej implanty metalowe wykonywane są z tytanu lub jego stopów. Implanty bez metalu wykonywane są z tlenku cyrkonu.
Na implancie umieszcza się koronę lub most. Koroną nazywa się strukturę zęba wystającą ponad dziąsło. Most to kilka połączonych ze sobą koron – wymaga on zazwyczaj podpory kilku implantów.
Elementem pośrednim pomiędzy implantem a koroną jest łącznik. Przykręcany jest do platformy implantu, zapewniając mocne umocowanie i umożliwiając trwałe zacementowanie korony. Niektóre systemy implantologiczne nie wymagają użycia łącznika.

Czym są implanty ceramiczne i skąd się wzięły?

Implant z tlenku cyrkonu

Implanty ceramiczne, inaczej znane jako cyrkonowe, to implanty wykonane z tlenku cyrkonu – białego, wytrzymałego i niesamowicie bio-kompatybilnego materiału. Nie zawierają one żadnych części metalowych.
Pierwsze implanty ceramiczne, wykonane z tlenku aluminium, pojawiły się już w 1960 roku. Niestety, ich właściwości mechaniczne i biologiczne nie spełniały wszystkich oczekiwań. Piętnaście lat później rozpoczęły się prace nad nowym materiałem – tlenkiem cyrkonu. Jako minerał znany był już od 1892 roku. W następnych latach pracowano ulepszeniem jego struktury krystalicznej. W 1975 uzyskano mocny i trwały materiał zdolny do integracji z kością, co wzbudziło szerokie zainteresowanie. Dziesięć lat później znalazł zastosowanie w ortopedii jako materiał używany w protezach stawu biodrowego a niedługo potem w stomatologii. W 2001 roku zaczął być stosowany do tworzenia koron a w 2006 roku na rynku pojawił się pierwszy implant ceramiczny. Lata badań i pracy sprawiły, że dzisiaj implanty z tlenku cyrkonu są sprawdzoną i coraz częściej wykorzystywaną alternatywą do implantów tytanowych (Askari et al., 2017; Hanawa, 2020).

Właściwości implantów ceramicznych – jak porównują się z metalowymi?

Wkręcony implant ceramiczny

Siła, wytrzymałość i korozja

Mimo, że nazywają się implantami ceramicznymi, ich wytrzymałość absolutnie nie porównuje się z wytrzymałością ceramiki, z którą możemy się spotkać na co dzień. Nazywany jest ceramiczną stalą i ma wysoką wytrzymałość na zginanie (900-1200 MPa – dla porównania dla zwykłej ceramiki ten pomiar to 7 MPa) i dużą odporność na złamania i pęknięcia (Cionca, Hashim and Mombelli, 2017). Te pomiary są nieco niższe niż dla implantów tytanowych (Hanawa, 2020). Implanty cyrkonowe wyróżniają się też niskim przewodzeniem ciepła i bardzo dobrą odpornością na zużycie i korozję (Cionca, Hashim and Mombelli, 2017). Implanty tytanowe korodują, gdy znajdują się w otoczeniu fluoru i innych jonów metali znajdujących się w ślinie (Toumelin-Chemla, Rouelle and Burdairon, 1996). Ten proces wzmacnia oksydacja wywoływana przez bakterie na ścianach implantu (Sridhar et al., 2015).

Integracja z kością

Integracja implantu z kością, czyli osseointegracja, to pomiar tego jak dobrze implant połączył się z kością – czyli tego „jak mocno się trzyma”. Dwie publikacje, które podsumowały wyniki wielu badań porównujących integrację z kością implantów ceramicznych i tytanowych wykazały, że jest ona taka sama dla obydwu rodzajów implantów (Wenz et al., 2008; Manzano, Herrero and Montero, 2014). Badania mierzyły pole implantu pokryte kością po implantacji oraz siłę potrzebną do usunięcia ich. Wiadomo jednak, że mechaniczne pomiary osseointegracji niekoniecznie przekładają się na wyniki kliniczne, ponieważ nie odzwierciedlają jakości kości oraz obecności reakcji zapalnych (Koch et al., 2010; Cionca, Hashim and Mombelli, 2017). Dlatego bardzo liczą się zdrowie pacjenta, dobre przygotowanie przed zabiegiem a także technika implantacji. Ważny jest też odpowiedni dobór implantu. Implanty wykonywane przez różnych producentów nie produkowane są w dokładnie ten sam sposób (Askari et al., 2017).

Integracja z tkankami miękkimi

Oprócz integracji implantu z kością bardzo liczy się też jego integracja z tkankami miękkimi, czyli z dziąsłem. Dobre przylegające dziąsło chroni implant i zapewnia naturalny wygląd. Większość dostępnych badań zgadza się temu, że integracja z dziąsłem przebiega szybciej i lepiej wokół implantów cyrkonowych (Cionca, Hashim and Mombelli, 2017; Hanawa, 2020). Dzieje się tak ponieważ powierzchnia cyrkonowa jest bardziej przyjazna przyleganiu komórek i białek regenerujących dziąsło (Noro et al., 2013). Dobre przyleganie dziąsła zmniejsza też ryzyko reakcji zapalnych przy implancie (Cionca, Hashim and Mombelli, 2017).

Kolonizacja przez bakterie

Wiele eksperymentów potwierdziło, że przylegania bakterii do powierzchni implantów ceramicznych jest znacząco niższe niż do implantów tytanowych. To znaczy, że implanty ceramiczne są mniej podatne na tworzenie się na nich płytki bakteryjnej (Cionca, Hashim and Mombelli, 2017). Ta cecha ma ogromne znaczenie dla sukcesu leczenia implantologicznego. Bakterie przylegające do implantów powodują wiele komplikacji, takich jak zapalenie i zanik kości wokół implantu lub zapalenie otaczającego dziąsła i tkanek miękkich. Zapalenie kości wokół implantów tytanowych występuje w 23% przypadków a zapalenie błon śluzowych w 43% przypadków (Derks and Tomasi, 2015). Ich skutkiem może być zanik kości oraz dziąsła i utrata implantu. Wiadomo, że te problemy wywołane są przez płytkę bakteryjną (Pontoriero et al., 1994; Zitzmann et al., 2001; Meyer et al., 2017). Jako, że implanty cyrkonowe mają jej znacznie mniej te problemy nie powinny występować przy nich tak często, co potwierdzają badania kliniczne (Cionca, Hashim and Mombelli, 2017).

Biokompatybilność

Implanty ceramiczne są bardzo biokompatybilne – tkanki otaczające implant oraz reszta organizmu bardzo dobrze je toleruje. Oczywiście, implanty tytanowe też są biokompatybilne lecz nie w takim samym stopniu jak ceramiczne. Badania pokazują, że komórki oraz białka zapalne występują w znacznie większym stopniu wokół implantów tytanowych w porównaniu do ceramicznych (Cionca, Hashim and Mombelli, 2017). Badanie na zwierzętach z 1994 roku pokazało, że po użyciu implantów tytanowych z pokryciem tytanowym można znaleźć cząsteczki tytanu w sąsiadujących węzłach chłonnych, płucach i kościach (Weingart et al., 1994). Coraz częściej występują też obawy o alergię na tytan, która występuje przynajmniej u 6 na 1000 osób (Sicilia et al., 2008).

Estetyka

Implanty ceramiczne są w całości białe i bliskie naturalnego koloru zębów. Zapewniają najlepsze rezultaty estetyczne i znakomicie sprawdzają się przy odbudowie przednich zębów. W przypadku szarych implantów tytanowych, często prześwitują one spod dziąsła, szczególnie u osób, których dziąsło jest cienkie (Cosgarea et al., 2015). Zaburzają w ten sposób naturalny wygląd zęba. Implanty tytanowe mogą też spowodować przebarwienie błon śluzowych, co nie zdarza się przy implantach ceramicznych (Thoma et al., 2016).

Czy implanty ceramiczne są sprawdzone?

Implanty ceramiczne obecne są na rynku od piętnastu lat. Materiał, z których są wykonane znany i wykorzystywany jest od ponad stu lat. Zanim wprowadzono implanty ceramiczne na rynek, poddane były rygorystycznym testom pod kątem bezpieczeństwa i rezultatów. Od tamtej pory przeprowadzono też wiele dalszych badań i wprowadzono wiele nowych systemów implantów ceramicznych. Badaniom klinicznym badającym ich długotrwałość trudno nadążyć nad wszystkimi zmianami a rezultaty zależą od wyboru implantu, techniki implantacji i stanu zdrowotnego pacjenta (Askari et al., 2017). Badanie z 2020 roku, podsumowujące wyniki różnych badań wykonanych w przeciągu ostatnich piętnastu lat wykazało, że po średnio 2.75 latach 93.2% przetrwało implantów, co zostało ocenione jako wysoki wskaźnik przetrwania (Borges et al., 2020).

Zagojone dziąsło po założeniu implantu ceramicznego
Zagojone dziąsło po założeniu implantu.
Implant ceramiczny po zacementowaniu korony ostatecznej
Implant po zacementowaniu korony ostatecznej.

Zabieg implantacji – jak przebiega i czego się spodziewać?

Implantacja to zabieg, podczas którego umieszcza się implant w kości. Może odbyć się zaraz po usunięciu zęba – wtedy nazywana się implantacją natychmiastową – lub kilka miesięcy po usunięciu zęba. Implantacji można się poddać również, gdy zęba brakuje od dawna. Podczas zabiegu nawierca się kość pod kształt implantu specjalnie zaprojektowanymi do tego wiertłami. Następnie wkręca się w to miejsce implant i zaszywa tkanki miękkie wokół niego szwami. Cały zabieg wykonywany jest pod znieczuleniem lokalnym – nie czuć żadnego bólu. Odczuwalne są jedynie wibracje i naciski. W dniu zabiegu mocuje się też łącznik.

W naszej klinice dbamy o odpowiednie przygotowanie pacjenta przed, w trakcie i po zabiegu. Stosujemy w tym celu protokół przygotowawczy i różne terapie wspomagające. Bardzo ważnym etapem jest zastosowanie błon A-PRF, które wspomagają gojenie tkanek miękkich i kości. To wszystko ma na celu uniknięcie komplikacji po zabiegu i przyspieszenie i zoptymalizowanie gojenia.
Przed założeniem korony ostatecznej na implancie robiona jest korona tymczasowa. Wykonana jest ze słabszego materiału i dostosowana jest tak by przy zagryzaniu nie było obciążenia na implancie, co umożliwia dobrą regenerację i integrację z kością. Jej wygląd niewiele różni się od korony ostatecznej. Zakłada się ją w dniu zabiegu implantacji i dzięki niej unika się sytuacji, gdy pacjent jest „bez zęba”. Spełnia też wiele ważnych ról, jeśli chodzi o utrzymanie odpowiedniego zgryzu i układu pozostałych zębów. W niektórych przypadkach (np. jeśli implant zastępuję tylni ząb a zgryz jest stabilny) może nie być konieczności założenia korony tymczasowej – wtedy dentysta informuje o tym pacjenta.
Po kilku miesiącach od założenia implantu (zazwyczaj 2-3) bada się jego stabilność – jest to kliniczny pomiar integracji implantu z kością. Jeśli stabilność jest satysfakcjonująca, łącznik jest opracowywany (jego kształt szlifowany jest odpowiednio pod koronę) pobiera się skany lub wyciski implantu oraz łącznika.
Po ok. dwóch tygodniach przeprowadza się przymiarkę korony ostatecznej. Ocenia się dopasowanie do implantu i łącznika, poprawność w zgryzie oraz wygląd. Czasami wymagane są drobne korekty. Po zatwierdzeniu przez dentystę i pacjenta cementuję się koronę i jest ona gotowa do normalnego użytku.

Bibliografia

Askari, J., Iqbal, M., Ateyah, S., Biomed, J. A., Sci, J. and Res, T. (2017) ‘Ceramic Dental Implants: A Literature Review’. doi: 10.26717/BJSTR.2017.01.000522.

Borges, H., Correia, A., Castilho, R. and Fernandes, G. (2020) ‘Zirconia Implants and Marginal Bone Loss: A Systematic Review and Meta-Analysis of Clinical Studies’, The International Journal of Oral & Maxillofacial Implants. Quintessence Publishing, 35(4), pp. 707–720. doi: 10.11607/jomi.8097.

Cionca, N., Hashim, D. and Mombelli, A. (2017) ‘Zirconia dental implants: where are we now, and where are we heading?’, Periodontology 2000. Blackwell Munksgaard, pp. 241–258. doi: 10.1111/prd.12180.

Cosgarea, R., Gasparik, C., Dudea, D., Culic, B., Dannewitz, B. and Sculean, A. (2015) ‘Peri-implant soft tissue colour around titanium and zirconia abutments: A prospective randomized controlled clinical study’, Clinical Oral Implants Research. Blackwell Munksgaard, 26(5), pp. 537–544. doi: 10.1111/clr.12440.

Derks, J. and Tomasi, C. (2015) ‘Peri-implant health and disease. A systematic review of current epidemiology’, Journal of Clinical Periodontology. Blackwell Munksgaard, pp. S158–S171. doi: 10.1111/jcpe.12334.

Hanawa, T. (2020) ‘Zirconia versus titanium in dentistry: A review’, Dental Materials Journal. Japanese Society for Dental Materials and Devices, pp. 24–36. doi: 10.4012/dmj.2019-172.

Koch, F. P., Weng, D., Krämer, S., Biesterfeld, S., Jahn-Eimermacher, A. and Wagner, W. (2010) ‘Osseointegration of one-Piece zirconia implants compared with a titanium implant of identical design: A histomorphometric study in the dog’, Clinical Oral Implants Research. Clin Oral Implants Res, 21(3), pp. 350–356. doi: 10.1111/j.1600-0501.2009.01832.x.

Manzano, G., Herrero, L. R. and Montero, J. (2014) ‘Comparison of Clinical Performance of Zirconia Implants and Titanium Implants in Animal Models: A Systematic Review’, The International Journal of Oral & Maxillofacial Implants. Quintessence Publishing, 29(2), pp. 311–320. doi: 10.11607/jomi.2817.

Meyer, S., Giannopoulou, C., Courvoisier, D., Schimmel, M., Müller, F. and Mombelli, A. (2017) ‘Experimental mucositis and experimental gingivitis in persons aged 70 or over. Clinical and biological responses’, Clinical Oral Implants Research. Blackwell Munksgaard, 28(8), pp. 1005–1012. doi: 10.1111/clr.12912.

Noro, A., Kaneko, M., Murata, I. and Yoshinari, M. (2013) ‘Influence of surface topography and surface physicochemistry on wettability of zirconia (tetragonal zirconia polycrystal)’, Journal of Biomedical Materials Research – Part B Applied Biomaterials. J Biomed Mater Res B Appl Biomater, 101 B(2), pp. 355–363. doi: 10.1002/jbm.b.32846.

Pontoriero, R., Tonelli, M. P., Carnevale, G., Mombelli, A., Nyman, S. R. and Lang, N. P. (1994) ‘Experimentally induced peri‐implant mucositis. A clinical study in humans.’, Clinical Oral Implants Research. Clin Oral Implants Res, 5(4), pp. 254–259. doi: 10.1034/j.1600-0501.1994.050409.x.

Sicilia, A., Cuesta, S., Coma, G., Arregui, I., Guisasola, C., Ruiz, E. and Maestro, A. (2008) ‘Titanium allergy in dental implant patients: A clinical study on 1500 consecutive patients’, Clinical Oral Implants Research. Clin Oral Implants Res, 19(8), pp. 823–835. doi: 10.1111/j.1600-0501.2008.01544.x.

Sridhar, S., Wilson, T. G., Palmer, K. L., Valderrama, P., Mathew, M. T., Prasad, S., Jacobs, M., Gindri, I. M. and Rodrigues, D. C. (2015) ‘In Vitro Investigation of the Effect of Oral Bacteria in the Surface Oxidation of Dental Implants’, Clinical Implant Dentistry and Related Research. Blackwell Publishing Ltd, 17, pp. e562–e575. doi: 10.1111/cid.12285.

Thoma, D., Ioannidis, A., Cathomen, E., Hämmerle, C., Hüsler, J. and Jung, R. (2016) ‘Discoloration of the Peri-implant Mucosa Caused by Zirconia and Titanium Implants’, The International Journal of Periodontics & Restorative Dentistry. Quintessence Publishing, 36(1), pp. 39–45. doi: 10.11607/prd.2663.

Toumelin-Chemla, F., Rouelle, F. and Burdairon, G. (1996) ‘Corrosive properties of fluoride-containing odontologic gels against titanium’, Journal of Dentistry. Elsevier BV, 24(1–2), pp. 109–115. doi: 10.1016/0300-5712(95)00033-X.

Weingart, D., Steinemann, S., Schilli, W., Strub, J. R., Hellerich, U., Assenmacher, J. and Simpson, J. (1994) ‘Titanium deposition in regional lymph nodes after insertion of titanium screw implants in maxillofacial region’, International Journal of Oral and Maxillofacial Surgery. Int J Oral Maxillofac Surg, 23(6 PART 2), pp. 450–452. doi: 10.1016/S0901-5027(05)80045-1.

Wenz, H. J., Bartsch, J., Wolfart, S. and Kern, M. (2008) ‘Osseointegration and clinical success of zirconia dental implants: a systematic review.’, The International journal of prosthodontics, 21(1), pp. 27–36. Available at: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18350943 (Accessed: 18 April 2021).

Zitzmann, N. U., Berglundh, T., Marinello, C. P. and Lindhe, J. (2001) ‘Experimental peri-implant mucositis in man’, Journal of Clinical Periodontology. Blackwell Munksgaard, 28(6), pp. 517–523. doi: 10.1034/j.1600-051x.2001.028006517.x.